EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Απαγόρευση των διακρίσεων και ίσες ευκαιρίες για όλους - Στρατηγική-πλαίσιο

Μετά την Πράσινη Βίβλο με θέμα την «Ισότητα και μη διακριτική μεταχείριση στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) », η Επιτροπή πρότεινε μια στρατηγική για τη θετική και ενεργό προώθηση των ίσων ευκαιριών για όλους και της απαγόρευσης των διακρίσεων. Ένας από τους κεντρικούς στόχους της στρατηγικής αυτής είναι η εξασφάλιση αποτελεσματικής νομικής προστασίας έναντι των διακρίσεων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, χάρη στη μεταφορά του συνόλου της οικείας κοινοτικής νομοθεσίας στη νομοθεσία όλων των κρατών μελών. Αυτό το κείμενο ενθαρρύνει επίσης τη θέσπιση συμπληρωματικών μέτρων όπως είναι η διάδοση πληροφοριών, η ευαισθητοποίηση, η ανταλλαγή εμπειριών, η κατάρτιση και η πρόσβαση στη δικαιοσύνη.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, της 1ης Ιουνίου 2005, με τίτλο «Απαγόρευση των διακρίσεων και ίσες ευκαιρίες για όλους - Στρατηγική-πλαίσιο» [COM(2005) 224 –Επίσημη Εφημερίδα C 236, 24.9.2005].

ΣΥΝΟΨΗ

Εξασφάλιση αποτελεσματικής νομικής προστασίας έναντι των διακρίσεων

Το 2000 η Ευρωπαϊκή Ένωση (EE) εξέδωσε δύο οδηγίες (οδηγία 2000/43/ΕΚ και 2000/78/ΕΚ) που απαγορεύουν τις άμεσες και έμμεσες διακρίσεις λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισμού. Οι εν λόγω οδηγίες περιλαμβάνουν λεπτομερείς ορισμούς των άμεσων και έμμεσων διακρίσεων, καθώς και της παρενόχλησης. Αναγνωρίζουν επίσης κάποιες εξαιρέσεις από την αρχή της ίσης μεταχείρισης, οι οποίες χαρακτηρίζονται θεμιτές σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκαν σημαντικές αλλαγές στη νομοθεσία των κρατών μελών, ως άμεση συνέπεια της υιοθέτησης αυτών των οδηγιών. Παρόλα αυτά, η Επιτροπή σημειώνει ότι ορισμένες σημαντικές διατάξεις δεν έχουν ακόμη μεταφερθεί πλήρως στο εθνικό δίκαιο.

Η Επιτροπή επιθυμεί επίσης να χρηματοδοτήσει τα συνοδευτικά μέτρα (διάδοση πληροφοριών, ευαισθητοποίηση, ανταλλαγή εμπειριών, κατάρτιση και πρόσβαση στη δικαιοσύνη κλπ) που αποσκοπούν να εγγυηθούν την ουσιαστική εφαρμογή και τήρηση της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ενότητας «καταπολέμηση των διακρίσεων και ποικιλομορφία» του προγράμματος PROGRESS (κοινοτικό πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική αλληλεγγύη).

Τελικά το Συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία όσον αφορά την πρόταση για την απόφαση-πλαίσιο του 2001 σχετικά με τη θέσπιση κοινών προτύπων με στόχο την καταπολέμηση του ρατσιστικού εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων του αντισημιτισμού και των αδικημάτων κατά άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων. Η απόφαση-πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου υιοθετήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2008.

Πιθανά μέτρα για τη συμπλήρωση του σημερινού νομοθετικού πλαισίου

Σύμφωνα με το ισχύον κοινοτικό νομικό πλαίσιο, οι φυλετικές διακρίσεις απαγορεύονται στους τομείς της απασχόλησης, της κατάρτισης, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, των κοινωνικών παροχών και της πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες (οδηγία 2000/43/ΕΚ). Το εύρος της προστασίας από τις διακρίσεις λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας και γενετήσιου προσανατολισμού περιορίζεται στην απασχόληση, την εργασία και την επαγγελματική εκπαίδευση (οδηγία 2000/78/ΕΚ). Με την οδηγία 2004/113/ΕΚ επεκτείνεται η προστασία έναντι των διακρίσεων λόγω φύλου στον τομέα των αγαθών και των υπηρεσιών αλλά όχι σε άλλους τομείς που καλύπτονται από την οδηγία 2000/43/ΕΚ.

H Επιτροπή δρομολόγησε μια μελέτη σκοπιμότητας σχετικά με την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών για τη συμπλήρωση του σημερινού νομοθετικού πλαισίου. Εξέτασε τις εθνικές διατάξεις που υπερβαίνουν τις κοινοτικές απαιτήσεις και εκτίμησε συνολικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τέτοιων μέτρων.

Ενσωμάτωση των αρχών των ίσων ευκαιριών για όλους και της απαγόρευσης των διακρίσεων στους στόχους των κοινοτικών πολιτικών

Η Επιτροπή επιθυμεί να δημιουργήσει εργαλεία για την προώθηση μιας προσέγγισης που θα ενσωματώνει το στόχο της απαγόρευσης των διακρίσεων και της ισότητας των ευκαιριών για όλους στο πλαίσιο των κοινοτικών πολιτικών. Αυτή η ολοκληρωμένη προσέγγιση αναμένεται να βοηθήσει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα καταστάσεις πολλαπλών διακρίσεων.

Προώθηση και αξιοποίηση της καινοτομίας και των ορθών πρακτικών

Με βάση την κοινοτική πρωτοβουλία EQUAL, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) κατά την περίοδο 2007-13 δίνει έμφαση στην ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία και την καταπολέμηση των διακρίσεων. Το πρόγραμμα PROGRESS συμπληρώνει τη δραστηριότητα του ΕΚΤ στους τομείς της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και της καταπολέμησης των διακρίσεων.

Η νέα γενιά προγραμμάτων στον τομέα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην προώθηση των ίσων ευκαιριών για όλους και της απαγόρευσης των διακρίσεων. Ομοίως, στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου, τα προγράμματα INTI (ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών) και ARGO (διοικητική συνεργασία στους τομείς των εξωτερικών συνόρων, των θεωρήσεων, του ασύλου και της μετανάστευσης) μπορούν να συμβάλουν στην καταπολέμηση των διακρίσεων.

Ευαισθητοποίηση των ενδιαφερόμενων φορέων και συνεργασία με αυτούς

Με στόχο την εξασφάλιση μιας θετικότερης προσέγγισης όσον αφορά την ισότητα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ανακήρυξε το 2007 «Ευρωπαϊκό έτος ίσων ευκαιριών για όλους». Το Ευρωπαϊκό έτος επικεντρώθηκε σε τέσσερις βασικούς στόχους προτεραιότητας: τα δικαιώματα, την αναγνώριση, την εκπροσώπηση και το σεβασμό. Το έτος 2007 συνδέθηκε με το 2008 που ήταν το «Ευρωπαϊκό έτος του διαπολιτισμικού διαλόγου».

Η Επιτροπή πρότεινε επίσης την ετήσια διοργάνωση μιας συνόδου υψηλού επιπέδου για την ισότητα στην οποία θα συμμετέχουν υπουργοί, προϊστάμενοι εθνικών φορέων ισότητας, πρόεδροι ευρωπαϊκών ΜΚΟ, Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών. Η πρώτη τέτοια σύνοδος κορυφής για την ισότητα διεξήχθη στις 30-31 Ιανουαρίου 2007, κατά την διάσκεψη του Ευρωπαϊκού έτους ίσων ευκαιριών για όλους. Τέλος, η Επιτροπή είναι ιδιαίτερα πρόθυμη να συνεργαστεί με τους εργοδότες, ώστε να προαχθεί και να υποστηριχθεί η διαδικασία της απαγόρευσης των διακρίσεων στο χώρο εργασίας.

Μια ιδιαίτερη προσπάθεια για την προστασία των εθνοτικών μειονοτήτων που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση

Η διευρυμένη ΕΕ πρέπει να χαράξει μια συνεκτική και αποτελεσματική προσέγγιση όσον αφορά την ενσωμάτωση των εθνοτικών μειονοτήτων στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Ένα ζήτημα που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία είναι η κατάσταση των Ρομ, οι οποίοι, παρά τα προγράμματα που διεξάγονται στο πλαίσιο του προγράμματος PHARE, εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις και αποκλεισμό.

Η κοινοτική νομοθεσία για την καταπολέμηση των διακρίσεων απαγορεύει κάθε άμεση και έμμεση διάκριση λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής ή λόγω θρησκείας. Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση, τα κράτη μέλη παροτρύνονταν να εφαρμόζουν μέτρα που προωθούν την ενσωμάτωση των μειονοτήτων στην αγορά εργασίας σύμφωνα με τα εθνικά σχέδια δράσης τους. Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού για την κοινωνική ενσωμάτωση καλύπτει επίσης τη φτώχεια και τον αποκλεισμό που αντιμετωπίζουν οι εθνοτικές μειονότητες, οι μετανάστες και άλλες ομάδες μειονεκτούντων ατόμων. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων χορηγείται κοινοτική χρηματοδοτική στήριξη μέσω του ΕΚΤ.

Διεύρυνση, σχέσεις με τις τρίτες χώρες και διεθνής συνεργασία

Η Επιτροπή μεριμνά για την προώθηση των ίσων ευκαιριών για όλους και για την απαγόρευση των διακρίσεων στο πλαίσιο της διεύρυνσης και των σχέσεών της με τρίτες χώρες ως εξής:

Η Επιτροπή συνεργάζεται με διεθνείς οργανισμούς για να εγγυηθεί τη συνέπεια, τη συμπληρωματικότητα και τον σαφή καταμερισμό των εργασιών. Συνεργάζεται κυρίως με το Συμβούλιο της Ευρώπης, με τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) και με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) (συμμετείχε ενεργά στην τέταρτη παγκόσμια διάσκεψη των γυναικών, στις εργασίες της παγκόσμιας διάσκεψης κατά του ρατσισμού και στην επεξεργασία μιας νέας σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες).

Πλαίσιο

Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί συνέχεια της Πράσινης Βίβλου με τίτλο «Ισότητα και μη διακριτική μεταχείριση στη διευρυμένη ΕΕ», η οποία εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 28 Μαΐου 2004. Στην ανακοίνωση λαμβάνονται υπόψη οι παρατηρήσεις και οι αντιδράσεις εθνικών αρχών, ειδικευμένων φορέων του τομέα ισότητας, μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), αρχών περιφερειακής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών εταίρων, εμπειρογνωμόνων και μεμονωμένων πολιτών.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 2ας Ιουλίου 2008 - Απαγόρευση των διακρίσεων και ισότητα ευκαιριών. Μια ανανεούμενη δέσμευση [COM(2008) 420 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Με την ανακοίνωση αυτή η Επιτροπή προτείνει μία συνολική προσέγγιση μέσα από την οποία ανανεώνεται η δέσμευσή της για περαιτέρω πρόοδο στο θέμα της απαγόρευσης των διακρίσεων και της ισότητας ευκαιριών στην ΕΕ. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει την τελειοποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου όσον αφορά την απαγόρευση των διακρίσεων, την προώθηση του διαλόγου για την πολιτική των μη-διακρίσεων καθώς και την ενίσχυση των υφιστάμενων εργαλείων της πολιτικής για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προάσπιση των ίσων ευκαιριών.

Απόφαση 2006/33/ΕΚ της Επιτροπής, της 20ής Ιανουαρίου 2006, για τη σύσταση ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου σχετικά με την κοινωνική ένταξη των εθνοτικών μειονοτήτων και την πλήρη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας [Επίσημη Εφημερίδα L 21 της 25.1.2006]. Συγκροτείται από την Επιτροπή συμβουλευτική επιτροπή εμπειρογνωμόνων με σκοπό την ανάπτυξη μιας συνεκτικής και αποτελεσματικής προσέγγισης σχετικά με την κοινωνική ένταξη των εθνοτικών μειονοτήτων και την πλήρη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας. Η αποστολή της ομάδας είναι να αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί κοινωνική ένταξη των εθνοτικών μειονοτήτων και να υποβάλει πριν από το τέλος του «Ευρωπαϊκού έτους ίσων ευκαιριών για όλους – 2007» έκθεση που θα περιέχει συστάσεις σχετικά με τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν όσον αφορά το ζήτημα αυτό.

Απόφαση αριθ. 771/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 2006 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Έτος Ίσων Ευκαιριών για Όλους (2007) — Προς μια δίκαιη κοινωνία [Επίσημη Εφημερίδα L 146 της 31.5.2006].

Πράσινη Βίβλος της 28ης Μαΐου 2004 -Ισότητα και μη διακριτική μεταχείριση στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση» [COM(2004) 379 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 16.04.2009

Top