Συνεργασία με τους αυτόχθονες πληθυσμούς

Η έκθεση αναλύει την πρόοοδο που επετεύχθη στη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αυτοχθόνων πληθυσμών και διατυπώνει συστάσεις για το μέλλον.

ΠΡΑΞΗ

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο της 11 Ιουνίου 2002 για την επανεξέταση της προόδου της συνεργασίας με αυτόχθονες πληθυσμούς [COM (2002) 291 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Πλαίσιο

Η ενεργός συμμετοχή των αυτοχθόνων πληθυσμών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή διαδικασία δεδομένου ότι παρέχει στους πληθυσμούς αυτούς, οι οποίοι συνήθως βρίσκονται σε ευάλωτη και μειονεκτική θέση, τη δυνατότητα να διαμορφώσουν οι ίδιοι την ανάπτυξή τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη χαράξει πλαίσιο για τις δραστηριότητές της στον τομέα αυτό, μέσω εγγράφου εργασίας που παρουσιάστηκε το 1998 και το οποίο εγκρίθηκε με ψήφισμα του Συμβουλίου ανάπτυξης το ίδιο έτος. [Συμπεράσματα του Συμβουλίου Ανάπτυξης -30.11.1998]. Η έκθεση αντιπροσωπεύει την οριστικοποίηση των δραστηριοτήτων αυτών.

Πλαίσιο για τη συνεργασία

Στην έκθεση διαγράφονται τρεις συγκεκριμένες κατευθύνσεις:

• ενσωμάτωση του θέματος των αυτοχθόνων πληθυσμών σε όλες τις πολιτικές, τα προγράμματα και τα έργα της Ένωσης
• διαβούλευση με τους πληθυσμούς αυτούς σχετικά με τις πολιτικές και τις δραστηριότητες που τους αφορούν
• συνεισφορά βοήθειας στους βασικούς θεματικούς τομείς.

Πρόοδος όσον αφορά την υλοποίηση

Η έκθεση εξετάζει κυρίως την περίοδο 1998-2000, κατά την οποία η Ένωση ανέλαβε δραστηριότητες ευρείας κλίμακας. Διέθεσε 21,9 εκατομμύρια ευρώ για έργα που απευθύνονται άμεσα στους αυτόχθονες πληθυσμούς.

Επιτευχθείσα πρόοδος: ενσωμάτωση θεμάτων σχετικά με τους αυτόχθονες πληθυσμούς σε όλες τις πολιτικές, τα προγράμματα και τις δράσεις.

Οι αυτόχθονες πληθυσμοί επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα από ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και δράσεων της Ένωσης, μεταξύ των οποίων αναφέρονται χαρακτηριστικά η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας και η πολιτική για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για να ενσωματωθεί πλήρως στις εν λόγω πολιτικές και δράσεις, το θέμα των αυτοχθόνων πληθυσμών πρέπει:

• να λαμβάνεται υπόψη στις διαδικασίες, τους κανονισμούς, κ.λπ
• να ενταχθεί στις στρατηγικές συζητήσεις με τις δικαιούχους αναπτυσσόμενες χώρες (για παράδειγμα, κατά την εκπόνηση της εθνικής στρατηγικής)
• να ελέγχονται συστηματικά τα έργα που αφορούν τους αυτόχθονες πληθυσμούς
• να εκπαιδευτεί το προσωπικό της Επιτροπής και των κρατών μελών ώστε να ευαισθητοποιηθεί στο θέμα αυτό
• να ενισχυθεί ο συντονισμός και η συνοχή στο πλαίσιο της Ένωσης.

Η Επιτροπή επέτυχε να ενσωματώσει τον προβληματισμό αυτό σε ευρύ φάσμα της νομοθεσίας της· η ενσωμάτωσή του στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα (IEDHH) ήταν ιδιαίτερα σημαντική.

Η υλοποίηση της αναπτυξιακής βοήθειας πραγματοποιείται επίσης μέσω συζητήσεων και υιοθέτησης στρατηγικών προσανατολισμών μεταξύ της Ένωσης και των δικαιούχων. Τα θέματα που αφορούν τους αυτόχθονες πληθυσμούς ενσωματώθηκαν σε μία σειρά συμφωνιών-πλαίσια και στρατηγικών εγγράφων που συνήφθησαν με εταίρους της Ένωσης, όπως οι χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ). Μόλις εγκριθεί η εκάστοτε βοήθεια, ελέγχονται συστηματικά, μεταξύ άλλων, και οι επιπτώσεις των μέτρων επί των πληθυσμών αυτών.

Για να βελτιωθούν τόσο η υλοποίηση της βοήθειας που χορηγεί η Ένωση όσο και οι επιπτώσεις της, η Επιτροπή έχει ήδη εκπονήσει πρόγραμμα κατάρτισης του προσωπικού. Η σύσταση ομάδας εργασίας είναι μία από τις ενέργειες που εγκρίθηκαν προκειμένου να βελτιωθεί ο συντονισμός και η συνοχή στο πλαίσιο της Ένωσης.

Επιτευχθείσα πρόοδος: διαβουλεύσεις με τους αυτόχθονες πληθυσμούς

Ένα έργο έχει περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας εάν οι δικαιούχοι του εμπλέκονται πλήρως σε όλα τα στάδια υλοποίησής του. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή προσδιόρισε τρεις κύριες δράσεις για την επίτευξη του στόχου αυτού:

• εκπόνηση μεθόδων και διαδικασιών ώστε να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των αυτοχθόνων πληθυσμών στην αναπτυξιακή διαδικασί
• καθορισμός των προτεραιοτήτων των αυτοχθόνων πληθυσμών·
• δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέψουν στους πληθυσμούς αυτούς να αξιολογούν συγκεκριμένες δράσεις της Ένωσης και να εκφράζουν τεκμηριωμένη άποψη

Η Επιτροπή δημιούργησε μηχανισμούς διαβούλευσης και γραφεία επικοινωνίας εντός των υπηρεσιών της Επιτροπής. Η διαβούλευση πραγματοποιείται μέσω ενός άτυπου δικτύου που έχει δημιουργηθεί μεταξύ τριών οργανώσεων για τους αυτόχθονες πληθυσμούς.

Πραγματοποιήθηκε ευρεία διαβούλευση με τους πληθυσμούς ώστε να σχηματιστεί η ακριβέστερη δυνατή εικόνα της πραγματικής τους κατάστασης (νομοθετική, κοινωνικο-οικονομική, κ.λπ). Με τον τρόπο αυτό η Ένωση μπόρεσε να καθορίσει τις προτεραιότητες των αυτοχθόνων. Εντοπίστηκαν δύο βασικές προτεραιότητες: το περιβάλλον και ο ρατσισμός. Ένα ζήτημα που πρέπει επίσης να αντιμετωπιστεί είναι η περιορισμένη συμμετοχή των αυτοχθόνων πληθυσμών στην αναπτυξιακή διαδικασία και στην κοινωνία των πολιτών.

Τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων έδειξαν επίσης ότι οι διαδικασίες μέσω των οποίων χορηγείται η χρηματοδοτική βοήθεια αποτελούν σημαντικό εμπόδιο στη συμμετοχή των αυτοχθόνων. Πρέπει επίσης να εξεταστεί και η υλοποίηση έργων μικρής κλίμακας τα οποία είναι περισσότερο προσαρμοσμένα στην κατάσταση των πληθυσμών αυτών.

Επιτευχθείσα πρόοδος: στήριξη των αυτοχθόνων πληθυσμών στους τομείς προτεραιότητας

Η Επιτροπή παρουσιάζει ορισμένα παραδείγματα έργων που συγκαταλέγονται στα πολυάριθμα έργα που αναλήφθηκαν κατά την περίοδο αυτή. Πρόκειται για έργα που έχουν σχεδιαστεί:

• για να στηρίξουν τις εθνικές πρωτοβουλίες με στόχο να γίνουν γνωστά και να τηρούνται τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών.Για παράδειγμα, υπάρχει ένα πρόγραμμα διαχείρισης της άγριας πανίδας στη Μποτσουάνα
• για να εκπαιδευτούν και να ενημερωθούν οι πληθυσμοί.Στην Ταϊλάνδη άρχισε να υλοποιείται πρόγραμμα με στόχο να οργανωθούν και να ενισχυθούν οι ικανότητες των ορεινών φυλών της Ταϊλάνδης, μέσω της εκπαίδευσης: το πρόγραμμα αυτό τους ενθαρρύνει να διατηρήσουν και να διαδώσουν τον πολιτισμό τους και τις γνώσεις τους στη νέα γενιά και να αναπτύξουν οργανώσεις αυτοχθόνων.Χορηγήθηκαν επιδοτήσεις για να ενισχυθούν οι ικανότητες των μικρών μη κυβερνητικών οργανώσεων και να διευκολυνθεί ο συντονισμός των έργων μικρής κλίμακας
• για να καταστεί δυνατή η δημιουργία δικτύου και η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ αυτοχθόνων πληθυσμών.Μία ένωση στη Λατινική Αμερική έλαβε επιχορήγηση για τη δημιουργία ραδιοφωνικού δικτύου με στόχο να βελτιωθεί η επικοινωνία μεταξύ των πληθυσμών του Αμαζονίου, να στηριχθεί ο τρόπος ζωής τους και το οικοσύστημα του Αμαζονίου·
• για να ενισχυθεί η διατήρηση γνώσεων, καινοτομιών και πρακτικών των αυτοχθόνων πληθυσμών.Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα χρηματοδότησε διεθνής μελέτη για τον πολιτισμό, τα έθιμα και τις παραδόσεις των αυτοχθόνων πληθυσμών.

Άλλες αναγκαίες παρεμβάσεις

Η συνεργασία με τους αυτόχθονες πληθυσμούς είναι μία διαδικασία σε πλήρη εξέλιξη. Για να βελτιωθεί η συνεργασία αυτή στο μέλλον έχουν θεσπιστεί ορισμένα μέτρα:

• πρέπει να συνεχιστεί η ενσωμάτωση του προβληματισμού αυτού στις πολιτικές, στα προγράμματα κ.λπ.Πρέπει να καθοριστεί λεπτομερέστερα η μεθοδολογία της ενσωμάτωσης αυτής, να προσδιοριστούν συστηματικά τα έργα που αφορούν τους πληθυσμούς και να γίνει ιδιαίτερη μνεία στους αυτόχθονες πληθυσμούς με σκοπό να δημιουργηθεί μία κεντρική βάση δεδομένων σχετικά με τις δράσεις που τους αφορούν
• πρέπει να συνεχιστεί η βελτίωση της συνεργασίας και της συνοχής τόσο στο πλαίσιο της Ένωσης όσο και με άλλους δωρητές
• πρέπει να ενσωματωθούν στα επίσημα έγγραφα της Επιτροπής, και μάλιστα στο πλαίσιο όλων των συναφών πολιτικών, συγκεκριμένοι προσανατολισμοί για την προστασία των αυτοχθόνων πληθυσμών
• πρέπει να βελτιωθεί η διαβούλευση με τους πληθυσμούς αυτούς.Κυρίως, πρέπει να εξασφαλιστούν η πληρέστερη ενημέρωση των μικρών οργανώσεων για τη δράση της Ένωσης και η ενίσχυση των κατά τόπους Αντιπροσωπειών της Επιτροπής ώστε να μπορέσουν να συμβάλλουν και αυτές στη διαχείριση έργων μικρής κλίμακας.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τους αυτόχθονες πληθυσμούς.Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων - 18 Νοεμβρίου 2002 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Στα συμπεράσματά του, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη :

• να διευκολύνουν τη δημιουργία, εντός των αντίστοιχων υπηρεσιών τους και των εθνικών διοικήσεων, σημείων επαφών για θέματα σχετικά με τους αυτόχθονες πληθυσμούς·
• να ενισχύσουν τον απευθείας, μακροπρόθεσμο διάλογο μεταξύ των αυτοχθόνων πληθυσμών, της Ένωσης, των διεθνών οργανισμών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ)·
• να δημιουργήσουν δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των σημείων επαφών στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη και των αντιπροσώπων των αυτοχθόνων πληθυσμών.

Το Συμβούλιο καλεί επίσης την Επιτροπή:

• να εξασφαλίσει την κατάρτιση του προσωπικού της σε θέματα σχετικά με τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών και τη σύσταση συμμετοχικών διαδικασιών·
• να δώσει ιδιαίτερη σημασία στα δικαιώματα των γυναικών, των ηλικιωμένων και των παιδιών που αποτελούν μέλη αυτοχθόνων πληθυσμών·
• να περιλάβει στα έγγραφα στρατηγικής της για κάθε χώρα την οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική κατάσταση των αυτοχθόνων πληθυσμών. Τα έγγραφα αυτά πρέπει να περιέχουν ανάλυση σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει στους αυτόχθονες πληθυσμούς η πολιτική συνεργασίας της Ένωσης·
• να εξετάσει το θέμα των αυτοχθόνων πληθυσμών στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου με τις χώρες εταίρους της Ένωσης·
• να διευκολύνει τη συμμετοχή των αντιπροσώπων των αυτοχθόνων πληθυσμών σε όλα τα στάδια των έργων συνεργασίας της Ένωσης·
• να μεριμνήσει ώστε η ετήσια έκθεση για την υλοποίηση της εξωτερικής βοήθειας της Ένωσης και η ετήσια έκθεση της Ένωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα να περιέχουν τμήμα αφιερωμένο στην αξιολόγηση της κοινοτικής πολιτικής σχετικά με τους αυτόχθονες πληθυσμούς.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 06.06.2007