Przejdź do treści głównej

Historia Unii Europejskiej: lata 1990-99

Europa bez granic

W 1993 r. wraz z czterema swobodami – swobodnym przepływem osób, towarów, usług i kapitału – powstał jednolity rynek. Lata dziewięćdziesiąte są również dekadą dwóch traktatów: w 1993 r. wchodzi w życie Traktat o Unii Europejskiej (traktat z Maastricht), a w 1999 r. traktat z Amsterdamu. Austria, Finlandia i Szwecja przystępują do UE w 1995 r., a niewielka wieś w Luksemburgu udziela swojej nazwy układowi z Schengen, który stopniowo umożliwi obywatelom podróżowanie do wielu części UE bez kontroli paszportowych.

1991 r. – rozpad Jugosławii

Jugosławia zaczyna się rozpadać. Kolejne wojny przynoszą dziesiątki tysięcy ofiar śmiertelnych i trwają przez znaczną część następnej dekady.

7 lutego 1992 r. – traktat z Maastricht

W holenderskim mieście Maastricht dochodzi do podpisania Traktatu o Unii Europejskiej. Stanowi on wielki krok naprzód w procesie integracji, ponieważ ustanawia jasne zasady dotyczące przyszłej wspólnej waluty, a także polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz ściślejszej współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Unia Europejska zostaje oficjalnie utworzona na mocy traktatu, który wchodzi w życie w dniu 1 listopada 1993 r.

1 stycznia 1993 r. – Uruchomienie jednolitego rynku

Ustanowiono jednolity rynek i jego cztery swobody – swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału. Od 1986 r. uchwalono setki aktów prawnych dotyczących polityki podatkowej, działalności gospodarczej, kwalifikacji zawodowych i innych kwestii, które ograniczają swobodny przepływ. Dochodzi jednak do opóźnień we wprowadzaniu swobodnego przepływu niektórych usług.

1 stycznia 1994 r. – utworzenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego

Wchodzi w życie porozumienie ustanawiające Europejski Obszar Gospodarczy (EOG), rozszerzające jednolity rynek na kraje EFTA. Obecnie ludzie, towary, usługi i kapitał mogą swobodnie przemieszczać się po 30 państwach EOG (UE-27 oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia). Szwajcaria nie uczestniczy w EOG, ale ma dostęp do jednolitego rynku.

1 stycznia 1995 r. – UE zyskuje trzech nowych członków: Austrię, Finlandię i Szwecję

Austria, Finlandia i Szwecja przystępują do UE. Unia składa się już z 15 państw członkowskich i obejmuje niemal całą Europę Zachodnią.

26 marca 1995 r. – zniesienie kontroli granicznych w siedmiu krajach UE

W siedmiu krajach – Belgii, Francji, Hiszpanii, Luksemburgu, Holandii, Niemczech i Portugalii – wchodzi w życie układ z Schengen. Podróżni mogą poruszać się między tymi krajami bez kontroli paszportowych na granicach. Do 2021 r. strefa Schengen obejmie 26 państw, w tym Islandię, Liechtenstein, Norwegię i Szwajcarię.

2 października 1997 r. – Traktat z Amsterdamu

Podpisanie traktatu z Amsterdamu Traktat jest oparty na osiągnięciach traktatu z Maastricht i zawiera program reform instytucji UE w celu wzmocnienia pozycji UE na świecie oraz przewiduje zwiększenie zasobów na kwestie zatrudnienia i praw obywatelskich. Wchodzi on w życie 1 maja 1999 r.

1 stycznia 1999 r. – narodziny euro

W 11 krajach strefy euro waluta ta jest już stosowana, ale tylko w transakcjach handlowych i finansowych. Banknoty i monety pojawią się później. Euro obowiązuje w Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburgu, Holandii, Niemczech, Portugalii i Włoszech. Dania, Szwecja i Wielka Brytania zdecydowały się na razie nie wprowadzać wspólnej waluty.